Milieu en ziekenhuis

CO2-voetafdruk en duurzame ontwikkeling

Definitie, wetgeving en impact op ziekenhuizen

De gezondheidszorg is verantwoordelijk voor 4% van de wereldwijde CO2-uitstoot, voornamelijk door energieverbruik.[1] Voor een ziekenhuis in Nederland, meer dan 40% van deze uitstoot is te wijten aan geneesmiddelen, waaronder vloeibare medische gassen, en medische hulpmiddelen.[2]  Het koolstofvrij maken van de gezondheidszorg is nu een prioriteit geworden.

Mijn CO2-voetafdruk verkleinen
Het is algemeen bekend dat klimaatverandering niet alleen een grote zorg is voor overheden, maar ook voor particuliere bedrijven en patiënten. Op wereldschaal speelt de gezondheidszorg een grote rol in de uitstoot van broeikasgassen. Steeds meer ziekenhuizen nemen criteria voor duurzame ontwikkeling op in hun aanbestedingen en bereiden zich voor op toekomstige regelgeving. Ontdek hoe u actie kunt ondernemen.

CO2-voetafdruk

Wat is de CO2-voetafdruk? Wat zijn de 3 toepassingsgebieden van broeikasgasemissies? Waarom actie ondernemen met Scope 3? Feedback van een Nederlands academisch ziekenhuis

Wetgeving in de gezondheidssector

Belangrijkste gezondheidscijfers Het wetgevingskader in Nederland Het wetgevend kader in België Het wetgevingskader in Luxemburg Energietransitie bij Air Liquide Medical Benelux FAQ

Wat is de CO2-voetafdruk?

De CO2-voetafdruk wordt gebruikt om het emissieniveau van broeikasgassen (BKG) te schatten dat kan worden toegeschreven aan een individu of een openbare of particuliere instelling. Het is een meetindicator uitgedrukt in ton kooldioxide.

Wat zijn de broeikasgasemissies-scopes?

De  CO2-voetafdruk van ziekenhuizen wordt ingedeeld in 3 gebieden: Scope 1, Scope 2 en Scope 3. Volgens het GHG-protocol is de  CO2-voetafdruk gebaseerd op deze 3 categorieën van broeikasgasemissies.

De totale uitsplitsing van de gezondheidssector is als volgt: [3]

Het omvat emissies die direct worden gegenereerd door alle bronnen die worden beheerd en gecontroleerd op ziekenhuisniveau, zoals stationaire of mobiele verbranding.

Resultaat: 17% van de CO2-uitstoot

Het omvat indirecte emissies die verband houden met de aankoop van energiebronnen zoals elektriciteit voor ziekenhuizen en airconditioning. Dit omvat het elektriciteitsverbruik en de energie die wordt gebruikt om gebouwen te verwarmen. [4]

Resultaat: 12% van de CO2-uitstoot

Het omvat alle andere indirecte emissies die verband houden met de activiteit van het ziekenhuis en die niet zijn opgenomen in Scope 1 of Scope 2. Dit omvat de aankoop van grondstoffen, goederen en diensten, zoals medicijnen en voedingsmiddelen, medische en ziekenhuisapparatuur en -instrumenten, evenals patiëntenvervoer. Dit omvat de aankoop van grondstoffen, goederen en diensten, zoals medicijnen en voedingsmiddelen, medische en ziekenhuisapparatuur en -instrumenten, evenals het vervoer van patiënten.

Resultaat: 71% van de uitstoot

Aangezien ziekenhuizen veel vloeibaar medisch gas gebruiken, is het mogelijk om aanzienlijk te besparen op CO2-uitstoot.

Waarom actie ondernemen met Scope 3 voor vloeibare medische gassen?

Vergeet het beeld van de vervuilende vrachtwagen. Zoals de meeste aangekochte producten heeft vloeibaar medisch gas een CO2-voetafdruk die niet alleen te maken heeft met de logistiek, maar ook met de productie. 

Dit betekent alle gasemissies tijdens de :  

  • Zuivering
  • Liquefactie
  • Opslag
  • Transport

Niet vergeten om rekening te houden met vluchtige verliezen en emissies. Ja, Scope 3 heeft de grootste impact op de CO2-voetafdruk van ziekenhuizen.  Nee, transport is niet de grootste boosdoener.

Rechtstreeks samenwerken met je leveranciers kan daarom een goede manier zijn om je ecologische voetafdruk te verkleinen.

 

Ontdek het ECO ORIGINTM aanbod

CO2-uitstoot van een Nederlands academisch ziekenhuis

In 2021 stootte dit Nederlandse academische ziekenhuis 209,5 kiloton CO2-equivalent uit, waarbij Scope 3 (72,1%) het belangrijkst was, gevolgd door Scope 2 (23,1%) en Scope 1 (4,8%). Scope 1 werd voornamelijk bepaald door stationaire verbranding en Scope 2 door de inkoop van elektriciteit. Scope 3 werd bepaald door de inkoop van goederen en diensten, waarvan geneesmiddelen 41,6% uitmaakten [2].

Kerncijfers per land

over het gewicht van gezondheidszorg in de totale CO2-uitstoot van het land [5, 6]

  • in Nederland

  • in België

  • in Luxemburg

Wat zeggen de voorschriften in de verschillende landen? 

Klaar om te voldoen aan de eisen van duurzame ontwikkeling?

De Nederlandse Green Deal Duurzame Zorg en de doelstelling van 30% minder CO2-uitstoot in 2026

De Green Deal Duurzame Zorg maakt deel uit van de bredere Green Deals van de Nederlandse overheid, die in samenwerking met zorginstellingen tot stand zijn gekomen om de CO2-uitstoot te verminderen en klimaatneutraliteit te bereiken in 2050. [8]

De doelstellingen van de Green Deal Duurzame Zorg zijn vastgelegd in een tijdschema en moeten binnen een bepaalde periode worden bereikt:[7]

  • 2026: 30% minder CO2-uitstoot vergeleken met 2018. [8]
  • 2030: CO2-emissies met minstens 55% verminderd ten opzichte van 2018[8]
  • 2050: Klimaatneutraliteit in Nederland voor iedereen, ook voor ziekenhuizen.

Het betekent aandacht besteden aan interne processen en inkopen bij leveranciers. [8]

De doelstellingen van de Green Deal Gezondheidszorg halen 

Het wettelijke kader voor de ecologische transitie in België

Het engagement van België om de ecologische voetafdruk van ziekenhuizen te verminderen is niet zo ver gevorderd als in Nederland, maar er zijn wel steeds meer initiatieven op dit gebied. 

De NGO Healthcare Without Harm (HCWH) leidt de beweging om het milieu in de gezondheidszorg te beschermen en heeft 7 belangrijke actiepunten geïntroduceerd, waaronder de productie van koolstofarme medicijnen (of duurzaam inkopen).

De organisatie heeft het project Greening the Brussels Healthcare Sector gelanceerd, waarin zes ziekenhuizen samenwerken om een duurzame toekomst voor de gezondheidssector te creëren. [4]

In België is de Europese milieurichtlijn CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) echter omgezet in nationale wetgeving. Deze richtlijn verplicht onder andere intergemeentelijke ziekenhuizen (met de rechtsvorm van een coöperatieve vereniging, geen verenigingen zonder winstoogmerk[12] om vanaf 2025 de duurzaamheidsimpact van hun activiteiten te publiceren[13].

De ecologische voetafdruk van mijn ziekenhuis verkleinen

Het wettelijk kader voor de ecologische overgang in Luxemburg

De Green Deal is op nationaal niveau nog niet vertaald voor de Luxemburgse zorgsector.

De Europese milieurichtlijn CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) wordt momenteel echter omgezet in nationale wetgeving in Luxemburg. Deze richtlijn verplicht onder andere Luxemburgse ziekenhuizen die niet de rechtsvorm van een vereniging zonder winstoogmerk hebben, om de impact van hun activiteiten op duurzaamheid te publiceren. [14]

Bijdragen aan de klimaatdoelstellingen van mijn ziekenhuis

De energietransitie bij Air Liquide Medical Benelux om u te ondersteunen bij uw transitie

Volledig in lijn met de Overeenkomst van Parijs van 2015, beantwoorden de verbintenissen van de Groep Air Liquide met zijn ADVANCE-strategie aan de urgentie van de klimaatverandering en streven ze naar koolstofneutraliteit tegen 2050. 

Air Liquide Medical Benelux zet zich in voor de energietransitie en de ADVANCE-strategie van de Groep door de productie van zonne-energie.

In 2024 installeerde Air Liquide Medical Benelux zonnepanelen op het dak van zijn productiesite in Schelle om een groot deel van zijn energiebehoefte te dekken. Met een capaciteit van 207 kWp aan zonne-energie kunnen we 182 MWh per jaar opwekken. En wat nog beter is? We gebruiken 71% van deze energie rechtstreeks in onze eigen productieprocessen, of 129 MWh per jaar. We voorzien dus in 33,8% van onze energiebehoefte op een groene en verantwoorde manier. 

Viewing this video may result in cookies being placed by the vendor of the video platform to which you will be directed. Given the refusal of the deposit of cookies that you have expressed, in order to respect your choice, we have blocked the playback of this video. If you want to continue and play the video, you must give us your consent by clicking on the button below.
V160_11-2024

FAQ

Wat is de ambitie van Air Liquide voor het klimaat

Air Liquide zet zich in om haar CO2-voetafdruk en die van haar klanten te verkleinen, met als doel haar CO2-uitstoot te verminderen met 33% in 2035 en koolstofneutraliteit te bereiken in 2050. Dit traject, gevalideerd door de SBTi, is gericht op het beperken van de opwarming van de aarde, in lijn met de routekaart van het Akkoord van Parijs. 

Wat is de richtlijn voor duurzaamheidsverslaglegging?

  • De Europese Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) biedt een kader voor duurzaamheidsrapportage door bedrijven, waaronder ziekenhuizen, en heeft als doel de eisen voor duurzaamheidsrapportage te versterken [9].
  • De CSRD heeft betrekking op alle milieu-, sociale en bestuursdimensies (ESG) van bedrijfsactiviteiten. Het doel is om Europese normen voor duurzaamheidsrapportage in te voeren.
  • Het is in 2024 omgezet in de nationale wetgeving van bepaalde lidstaten van de Europese Unie. Het zal de komende jaren worden ingevoerd voor een groeiend aantal Europese bedrijven. Vanaf nu moeten ze publiekelijk rapporteren over de impact van hun activiteiten op de klimaatverandering [10].

Wat is het GHG-protocol?

  • Het Greenhouse Gas Protocol (GHG-protocol) is een protocol dat de boekhoudnormen biedt voor de broeikasgassen die het meest worden gebruikt in het bedrijfsleven. Het helpt bij het bijhouden van de voortgang op weg naar klimaatdoelstellingen.
  • Tegen 2023 heeft 97% van de S&P 500-bedrijven die informatie publiceren hun rapporten naar het CDP gestuurd met gebruik van het GHG-protocol [11].

Welke koolstofarme medische gassen zijn verkrijgbaar bij Air Liquide Medical?

Air Liquide Medical heeft het ECO ORIGIN™ duurzaamheidslabel ontwikkeld voor vloeibare zuurstof en vloeibare stikstof.

Heeft u vragen over uw CO2-uitstoot van medische gassen?

Aarzel niet om contact met ons op te nemen, we helpen u graag om uw CO2-uitstoot te verminderen.

E-mail
Telefoon
Velden gemarkeerd met * zijn verplicht.

Je bent misschien geïnteresseerd in

[1] De gezondheidszorg koolstofarm maken: een commentaar, EASAC en FEAM (april 2021) 
[2] Onderzoek door Erasmus MC, universitair medisch centrum Rotterdam (mei 2024) 
[3]  De klimaatvoetafdruk van de gezondheidszorg, Health Care Without Harm & Arup (september 2019)
[4] Ziekenhuizen, grote uitstoters van broeikasgassen, in transitie, Titouan Marichal (oktober 2022
[5] Onderzoek door Erasmus MC, universitair medisch centrum Rotterdam (mei 2024)
[6] Bijlage C Nationale Snapshots van emissies in de gezondheidszorg, Health Care Without Harm en Arup (september 2019) 
[7] Wat is de Green Deal Zorg, Milgro (augustus 2024)
[8] Green Deal Duurzame Zorg: CO2-reductie
[9] Richtlijn (EU) 2022/2464 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2022 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 537/2014 en de Richtlijnen 2004/109/EG, 2006/43/EG en 2013/34/EU wat betreft de bekendmaking van duurzaamheidsinformatie door ondernemingen 
[10] De CSRD, die begin 2023 van kracht wordt, is relevant voor alle bedrijven, Schoups Law Offices (december 2022) 
[11] BKG-protocol
[12] Toepassingsgebied van de richtlijn CSRD, Centre d'Information du Révisorat d'Entreprises (december 2024)
[13] De CSRD is nu ook omgezet in België - met bijzondere aandacht voor kmo's, advocatenkantoren, accountants en belastingadviseurs (december 2024)
[14] Overzicht van de CSRD, Commission de Surveillance du Secteur Financier (mei 2024)
V212_01-2025